Het programma Bereikbaarheid bestaat uit het deelprogramma Mobiliteit en heeft als doel:
Bevordering van de brede welvaart: de kwaliteit van leven van mensen nu en in de toekomst. |
|---|
Publieke mobiliteit
Met publieke mobiliteit bieden we een doeltreffend systeem om van A naar B te komen waarbij alle vervoersvormen naadloos op elkaar aansluiten. Hiermee bieden wij onze reizigers een overzichtelijke, betaalbare, toegankelijke, betrouwbare en sociaal veilige reis. In 2024 hebben weer meer reizigers gebruik gemaakt van trein en bus, al zitten we nog niet op het niveau van voor corona. Onder de noemer van het Deltaplan voor Noordelijk Nederland zijn de onderzoeken naar de Lelylijn, Nedersaksenlijn en het Bestaand Spoor afgerond en aangeboden in het BO MIRT van november 2024. Zowel in het Noorden als bij het Rijk zijn de onderzoeksresultaten omarmd; de onderzoeken laten zien dat investeringen in het spoor een toegevoegde waarde hebben ten aanzien van de Brede Welvaart in de noordelijke regio en tevens ook voor het hele land. Desondanks hebben wij nog niet de gewenste afspraken met het Rijk kunnen maken, namelijk de volgende MIRT-fase voor deze projecten. Onze inzet hierop blijft onverminderd doorgaan. Helaas staat het project Veendam-Stadskanaal ook in de wachtstand omdat die als onderdeel van de Nedersaksenlijn wordt gezien. De projecten Wunderline en Spoorzone Groningen lopen wel op koers.
Actieve mobiliteit
Actieve mobiliteit is iedere manier van reizen waarvoor je zelf actief beweegt. Deze vorm van mobiliteit veroorzaakt geen uitstoot, weinig hinder en bevordert de gezondheid. We hebben in 2024 verder gewerkt aan de ingezette activiteiten en projecten uit het Uitvoeringsprogramma Fiets 2020-2023 en hebben ook een nieuw Werkplan Fiets 2024-2027 opgesteld. Ook hebben we in 2024, als eerste provincie in Nederland, de Loopagenda 'Samen Stappen Zetten', vastgesteld en zijn we bezig geweest met uitvoering van de eerste projecten uit deze agenda. Samen met de gemeenten zorgen we ervoor dat het fietsnetwerk in de provincie veilig en comfortabel is door het voorbereiden en realiseren van verschillende doorfietsroutes, hoofdfietsroutes en veilige fietsoversteken. We stimuleren fietsen door (steeds weer meer) partijen aan te haken bij de Fietscommunity, en hebben ook in dit kader meerdere fietsstimuleringsprojecten gesubsidieerd. De landelijke uitrol van Kinderfietsroutes is gestart en het concept van onze kinderfietsroutes heeft een tweede prijs gehaald bij Tour de Force wat de landelijke bekendheid heeft vergroot.
Goederenvervoer en logistiek
Logistiek is een verzamelterm voor alles wat komt kijken bij de organisatie, planning, behandeling en het vervoer van goederenstromen. Om logistiek te versterken en te verduurzamen hebben we in 2024 een logistieke netwerkkaart en een dashboard ontwikkeld. Wij hebben een platform logistiek Groningen opgezet en hebben onszelf aangesloten bij verschillende regionale en landelijke platforms. We hebben onderzoeken gedaan voor twee 'modal shift'-pilots (de verschuiving van vervoer over de weg naar vervoer over water), namelijk bij Cosun Beet en een Clean Energy Hub bij de N33. De logistiek kwartiermaker heeft een ontwikkelagenda logistiek en goederenvervoer opgesteld en aan de hand hiervan hebben we onder andere gewerkt aan een samenwerkingsovereenkomst en een werkplan voor de goederenvervoer-corridor Noordoost-Nederland.
Infrastructuur
Een goed infrastructuurnetwerk binnen en naar de provincie Groningen maakt de ruimtelijke en economische ontwikkeling van onze provincie mogelijk. De wijze waarop we infrastructuur ontwikkelen is tegelijkertijd belangrijk voor het leef comfort van onze inwoners en essentieel om mee te kunnen doen aan de samenleving. Vanuit de programmatische aanpak infrastructuur hebben we in 2024 op meerdere trajecten en objecten onderhoud uitgevoerd en dit gecombineerd met verbetering van het infrastructuurnetwerk en bevordering van de verkeersveiligheid. Ook is onderhoud aan onze vaarwegen gecombineerd met onderzoeken naar de economische en recreatieve potentie, bijvoorbeeld van de Aduarderdiepzone en het Winschoterdiep. De programmatische aanpak infrastructuur hebben wij verder uitgebouwd. De Nota Infrastructurele Kapitaalgoederen (NIKG) 2025-2028 die eind 2024 door uw Staten is vastgesteld is hier een integraal onderdeel van.
Wij hebben met het Rijk gewerkt aan het Masterplan Zeehavens voor een gebiedsperspectief en ontwikkelagenda voor de Eemsdelta/Hogeland tot en met A7, de verdere verdubbeling van de N33 tot aan de Eemshaven en de ontwikkelagenda Verstedelijking Regio Groningen-Assen (met het MIRT-onderzoek Westflank voor de Ring West). Voor de MIRT-onderzoeken N33 en Westflank is op het BO MIRT 2024 voldoende voortgang geboekt om hier weer volgende stappen in te zetten.
De werkzaamheden voor Aanpak Ring Zuid zijn grotendeels uitgevoerd en de Ring Zuid is op 2 september 2024 in gebruik genomen. Ook hebben we diverse infrastructurele projecten voorbereid, uitgevoerd en afgerond zoals de doorfietsroutes en overige fietsverbindingen, Knijpsbrug en de Rondweg Bedum. We merken nog steeds de gevolgen van de mondiale krapte in grondstoffen en capaciteit; hierdoor zijn de prijzen gestegen en zien wij vertragingen in projecten.
Slimme en groene mobiliteit
Groene mobiliteit staat voor alles wat we kunnen doen om de negatieve uitstooteffecten van mobiliteit te verminderen conform de Klimaatwet. Met slimme mobiliteit bedoelen we alles wat we kunnen doen om mobiliteit efficiënter, inclusiever, schoner en veiliger te organiseren.
Voor het verduurzamen van de bussen zijn bijna alle HVO-bussen vervangen door zero-emissiebussen. De aanbesteding voor de aanschaf van vier waterstoftreinen heeft in 2023 niet geleid tot een aanbod van één van de treinfabrikanten en we verkennen nu de verschillende mogelijkheden om toe te werken naar zero-emissietreinen. Daarmee is ook de voorbereiding voor de inzet van een volledige zero-emissie treinenvloot in de komende treinconcessie gestart. Voor onze eigen (infra-)projecten passen we steeds meer CO2-neutrale of -besparende materialen toe en de vervanging van ons eigen wagenpark voor emissieloze voertuigen loopt volgens planning. Voor de zwaardere voertuigen wordt als tussenstap ingezet op voertuigen op HVO (hydrotreated vegetable oil). De eerste logistieke waterstofvrachtwagens hebben subsidie gekregen en er zijn twee projecten gestart voor omvangrijke laadpleinen. Ook hebben we in 2024 stappen gezet om de achterstanden in te halen en te werken aan een dekkend laadsysteem voor personenvervoer. En sinds 2024 loopt het Programma Deelmobiliteit met een focus op het ommeland. Dit doen wij in nauwe samenwerking met kennisinstellingen, bedrijven en overheden in Noord-Nederland en met betrokkenheid van het Rijk.
Slimme mobiliteit doen we niet alleen, maar via Hive Mobility zijn hier ook bedrijven, kennisinstellingen en andere overheden bij betrokken. We hebben in 2024 de eerste ronde van het zij-instroomprogramma (Human Capital Agenda Smart Mobility) afgerond en de tweede opgestart; een groot deel van de deelnemers uit de eerste ronde hebben een baan in de sector gevonden. Ook zijn in 2024 vanuit de fieldlabs voor autonoom vervoer meerdere stappen gezet, zoals de eerste autonome twaalfmeterbus, meerdere autonome vluchten op waterstof met zwaardere (medische) pakketten en het ontwikkelen van de autonome techniek (ATO) in de treinen. Voor die laatste zijn de testritten op opstelterrein De Vork inmiddels afgerond.
Verkeersveiligheid
Wij willen dat iedereen zo veilig mogelijk kan meedoen in het verkeer en iedere dag weer veilig thuiskomt. Om de ambitieuze doelstelling van nul verkeersslachtoffers in 2050 te halen moeten we extra inzetten op verkeersveiligheid. We doen dit in Groningen met de succesvolle zogeheten 3E-aanpak (Education, Engineering en Enforcement). In 2024 zijn op onder andere de N365, de N360 en de N367 verkeersveiligheidsmaatregelen getroffen, deze zijn gecombineerd uitgevoerd met projecten groot onderhoud. Ook hebben we wederom een subsidieregeling voor verkeersveiligheidsprojecten voor gemeenten opengesteld. In december zijn de beschikkingen daarvoor verzonden. We hebben in het kader van de landelijke uitrol van RISM-II (Road Infrastructure Safety Management) data ingewonnen en inspecties uitgevoerd. We gaan daarover rapporteren aan Rijkswaterstaat en zijn gestart met een plan van aanpak om onze infrastructuur aan te passen op basis van de uitkomsten. We hebben samengewerkt met ziekenhuizen aan samenwerkingsovereenkomsten voor vervolgonderzoek naar ongevallen onder fietsers. Wij hebben samen met de gemeenten in het Verkeer- en Vervoerberaad Groningen (VVB) gewerkt aan de activiteiten uit het werkplan VVB 2024, zoals het regionaal organiseren van verkeerseducatie op basisscholen en scholen van voortgezet onderwijs en gedragscampagnes voor allerlei soorten verkeersdeelnemers, zoals bijvoorbeeld het fietsverkeersveiligheidsprogramma Doortrappen voor Senioren.