3. Platteland en natuur

Het programma Platteland en natuur heeft als doel:

Het programma bestaat uit de deelprogramma's:

1. Natuur en landschap
2. Landbouw

Natuur en landschap
Het landelijk gebied staat voor grote uitdagingen op het gebied van Water, Klimaat, Natuur en Landbouw. In 2022 heeft het toenmalige ministerie van LNV het kader gesteld voor een transitie in het landelijk gebied middels het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). In de beleidsvoornemens zat een stevige rol voor de provincies om het transitieproces integraal via een gebiedsplan en gebiedsprocessen vorm te geven. In Groningen hebben wij provincie dekkende gebiedsprocessen doorlopen en het resultaat verzameld in het Gebiedsplan Toekomst Landelijk Gebied.

Met de komst van het nieuwe kabinet Schoof in 2024 is het NPLG terzijde geschoven en is er gekozen voor een nieuwe Aanpak Ruimte voor Landbouw en Natuur (RLN). Deze aanpak kenmerkt zich dat er landelijk met ca. 40% (€ 5 miljard voor innovatie en € 5 miljard voor Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer) van de eerder gereserveerde NPLG-middelen (€ 25 miljard) de doelen behaald moeten worden, vooral met inschakelen van maatregelen en inzet van boeren.
Via drie sporen zal het programma uitgewerkt en aangepakt worden:

1. Gebiedsgericht en ruimtelijk beleid;
2. Rijksinzet in gebieden;
3. Verbinding beleid en uitvoering.

Op grond van deze contouren hebben we eind 2024 besloten om in Groningen kleine initiatieven uit de gebiedsprocessen te faciliteren met eigen middelen. Daarnaast beïnvloeden en werken wij mee aan het rijksprogramma. Met de beschikbare rijksmiddelen (€ 10 miljard voor de komende tien jaar) zullen we zoveel mogelijk toepassingen in Groningen en Noord-Nederland inzetten teneinde de doelen te behalen.

In 2024 is gewerkt aan een nieuwe programmering voor het Programma Natuur (planperiode 2024-2030). Het doel van het programma natuur is het uitvoeren van natuur herstelmaatregelen om de negatieve effecten van stikstof op habitats en soorten te beperken én leefgebieden te verbeteren in en rondom het Natuurnetwerk Nederland (NNN).

Ook is gewerkt aan een landelijke uitwerking Agenda Natuurinclusief. De Agenda Natuurinclusief is onderdeel van het Programma Natuur uit de Structurele aanpak stikstof, dat zich richt op herstel en versterking van de Nederlandse natuur. De Agenda Natuurinclusief richt zich op het natuurherstel en -versterking buiten de natuurgebieden. Er is een verkenning gestart om de samenwerking tussen de vier bestuurlijke lagen (VNG, IPO, Unie van Waterschappen en het Rijk) te versterken en invulling te geven aan de landelijke uitwerking van de Agenda Natuurinclusief.

Landbouw
In 2024 hebben wij met de Uitvoeringsagenda Landbouw Groningen 2024 een bijdrage geleverd aan het stimuleren van een landbouwsysteem in Groningen, dat op een schone en efficiënte wijze hoogwaardig voedsel en groene grondstoffen produceert. Dit met een goed verdienmodel voor de boer én met een positieve bijdrage aan maatschappelijk gewenste ontwikkelingen. Eén en ander is gerealiseerd door diverse vormen van duurzame landbouw te stimuleren, waaronder biologische, natuurinclusieve en regeneratieve landbouw, onder andere via het programma van de Regio Deal Natuurinclusieve Landbouw. Het Fascinating-programma is verlengd tot en met 2025 en er is tegelijkertijd € 4 miljoen aan extra middelen beschikbaar gesteld voor de resterende periode. Hiermee dragen we bij aan het ontwikkelen van een toekomstbestendig landbouwsysteem dat duurzaam, biodivers en circulair is.
Daarnaast is in 2024 de basis gelegd voor een nieuw Beleidsprogramma Landbouw voor de periode 2025-2029. Hiervoor zijn onder andere gesprekken gevoerd met Statenleden op 6 november 2024. Via het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) hebben twee openstellingen plaatsgevonden voor subsidies gericht op landbouwinnovatie en -verduurzaming, naast een openstelling gericht op het verbeteren van de waterkwaliteit in het landelijk gebied. Landbouw is één van de zes opgaven in de Economische Visie 2035 die in het afgelopen jaar is vastgesteld door uw Staten. Ook hebben uw Staten in november 2024 ingestemd met de actualisatie van de Provinciale Omgevingsverordening, waarmee het Groninger Verdien Model (GVM) ook is geactualiseerd.
Naast inhoudelijke bijdragen tijdens gebiedsbijeenkomsten in de zeven Groningse deelgebieden, zijn drie symposia georganiseerd over de toekomst van de landbouw.