Wat heeft het gekost?

Verbinden Natuur

We reserveren een bedrag voor afkoop en beheer van faunapassages. In 2024 heeft een groot deel van eindafwikkeling plaatsgevonden van twee grote faunapassages onder de A7 en A28. De lasten en de bijbehorende dekking vinden plaats vanuit de reserve PLG. Het saldo wordt verrekend met de reserve PLG.

Projecten Vitale Kust en Opgave Waddengebied (ovb)

Grote, meerjarige kustprojecten komen later op gang dan voorzien (zoals bij Eemszijlen/Groote Polder). De bedragen worden geraamd voor de totale looptijd. Het geheel is erop gericht dat wij als provincie Groningen circa 10% bijdragen. Wanneer deze financiering niet hard aangetoond kan worden is het risico dat de overige middelen (rijksmiddelen, Waddenfonds/IKW) niet beschikbaar komen of blijven. De middelen zijn nodig voor lopende meerjarenprojecten langs de kust en in het Waddengebied. Een deel is reeds verplicht maar nog niet afgerekend met de uitvoerende partij (Lauwersmeerdijk, Zoutkamp en IKW-projecten) en een deel is gereserveerd maar nog niet verplicht voor projecten langs de Eems-Dollard kust. Een deel van de wel al afgerekende kosten is gedekt uit de daarvoor bestemde middelen in de reserve Cofinancieringsfonds. De per saldo resterende middelen voor de opgave Waddengebied (€ 765.500) worden via bestemming van het rekeningresultaat overgeboekt naar 2025.

Werelderfgoedcentrum Waddenzee (ovb)

Betreft een projectsubsidie groter dan € 750.000 waarbij de lasten op basis van de voortgangsrapportage worden verantwoord. De lasten 2024 zijn op basis van de ontvangen rapportage hoger dan ingeschat. Deze extra lasten worden verrekend met het budget 2025 door bij de bestemming van het rekeningresultaat het negatieve over te boeken.

NPG - Werelderfgoedcentrum Waddenzee (SPUK)

Zie analyse hierboven. Uit NPG-middelen is ook een projectsubsidie van meer dan € 750.000 verstrekt. De extra bestede middelen worden verrekend met de vooruitontvangen SPUK-middelen op de balans.

Waterlands

Meerjarig programma ED2050 (DU)

De uitgaven voor het programma ED2050 zijn afgelopen jaar bekostigd uit het krediet Uitvoering Omgevingsvisie en Programmamanagement ED2050. De middelen uit de decentrale uitkering kunnen niet terugvloeien naar de algemene middelen omdat het krediet opgebouwd is uit gelden van derden (ministeries) en er tussen de opdrachtgevers ED2050 afspraken zijn over de meerjarenbegroting 2023-2026 ED2050. De onderbesteding heeft geleid tot een lagere onttrekking aan de reserve Overboeking kredieten.

Programmamanagement ED2050 (ovb)

ED2050 betreft een interbestuurlijk programma waarbij de dekking van de kosten komt uit verschillende bronnen van de opdrachtgevers van het programma. De uitgaven voor het programma ED2050 zijn afgelopen jaar bekostigd uit het krediet Uitvoering Omgevingsvisie en uit een SPUK van het ministerie van LVVN. Begin 2025 wordt een nieuwe meerjarenbegroting opgesteld voor de laatste twee jaren van het programma. De niet bestede middelen voor programmamanagement (€ 138.600) worden via bestemming van het rekeningresultaat overgeboekt naar 2025.

Dubbele Dijk (ovb)

Het tussengelegengebied, de dijken en de inlaatduiker van het project Dubbele Dijk moeten jaarlijks onderhouden worden. Het betreft vooral maaibeheer en het technisch onderhouden van de inlaatduiker. Vooralsnog zijn de exploitatielasten nog niet financierbaar uit de businesscase. De jaarlijkse beheerlasten zijn begroot op € 150.000.
De niet bestede middelen (€ 719.600) worden via bestemming van het rekeningresultaat overgeboekt naar de volgende vijf jaren (2025 tot en met 2029) ten behoeve van het jaarlijks onderhoud en eventuele andere onderhoudswerkzaamheden. Wij willen met de onderhoudskosten geen beslag leggen op het alternatieve investeringskredieten die voor Dubbele Dijk beschikbaar zijn.

Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW)

De vaststelling van enkele subsidiebijdragen leidt tot een lager verleend bedrag. Dit wegens minder animo van agrariërs dan voorzien. Het terugvorderen van het teveel verleende bedrag leidt tot een incidenteel voordeel op de lasten. Aanvullend leidt dit tot het terugbetalen van een deel van de bijdrage die derden aan deze subsidies hebben bijgedragen, dit leidt tot een nadeel op de baten. De resterende middelen zijn opnieuw ingezet voor eenzelfde doel(groep) voor de jaren 2025 tot en met 2027. Het saldo wordt verrekend met de reserve PLG.

Leges Wet natuurbescherming

Voor een groot deel van 2024 was sprake van onduidelijkheid in de wetgeving omtrent stikstof, hierdoor zijn de leges inzake de Wet natuurbescherming € 215.000 lager uitgevallen dan begroot. In december 2024 is meer duidelijkheid ontstaan na een uitspraak van de Raad van State.

Natuurinclusief (na-)isoleren (DU en SPUK)

In 2024 heeft de provincie de nieuwe werkwijze voor natuurvriendelijk isoleren omarmd. Een opdracht om tot een model-soortenmanagementplan te komen is verleend. Middels dit plan kunnen de Groninger gemeenten de nieuwe werkwijze invoeren. Het verlenen van de opdracht heeft echter meer tijd gevergd dan verwacht, waardoor er in 2024 minder is uitgegeven dan verwacht. De kosten van de nieuwe aanpak zullen in 2025 en 2026 gaan oplopen, omdat de daadwerkelijk uitvoering in 2025 op gang komt en waarschijnlijk in 2026 in volle omvang plaatsvindt. Vanaf 2025 worden namelijk de nulmetingen verricht door ecologische bureaus, deels in opdracht van provincie en deels in opdracht van individuele gemeenten. Daarnaast zullen tussen 2025 en 2030 de kosten oplopen van aanvullende onderzoeken, uitvoeringslasten rond meldingen van verstorende activiteiten, coördinatie en begeleiding van gemeenten, monitoring, compenserende maatregelen, toezicht en handhaving.
De middelen van de DU en de SPUK zijn hiervoor inzetbaar en in de komende jaren benodigd. De onderbesteding op de DU (€ 318.000) heeft geleid tot een lagere onttrekking aan de reserve Overboeking kredieten. De niet bestede SPUK-middelen (€ 415.000) zijn als vooruitontvangen middelen op de balans geboekt.

Flankerend beleid natuurnetwerk

Voor de realisatie van het natuurnetwerk worden aanvullende instrumenten ingezet, zoals bedrijfsverplaatsing (maximale kosten € 500.000) en schadeloosstelling. Dit jaar hebben we hiervoor weinig proceskosten hoeven te maken. Een ondernemer met wie we in gesprek waren over een bedrijfsverplaatsing vanuit het NNN naar een andere locatie, besloot uiteindelijk nog niet te willen verplaatsen. Het saldo wordt verrekend met de reserve PLG.

Biodiversiteit

Er is in 2024 een aantal subsidieaanvragen, waarmee wel rekening is gehouden in de begroting, niet tijdig binnengekomen. Deze schuiven door naar 2025 en komen ten laste van het budget in 2025. Het resterende saldo 2024 wordt verrekend met de reserve PLG.

Natura2000 realisatie en beheer

Er zijn in 2024 geen extra maatregelen genomen in Liefsthingsbroek, Zuidlaardermeer en Lauwersmeer naast bestendig beheer. We zijn bezig met het opstellen van nieuwe beheerplannen, maar dit vergt langere doorlooptijd in verband met de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Na vaststelling van de beheerplannen zullen weer nieuwe maatregelen volgen. Het saldo wordt verrekend met de reserve PLG.

Procesmiddelen

Voor de uitvoering van het Programma Landelijk Gebied worden soms aanvullende proceskosten gemaakt. Dit jaar hebben we verhoudingsgewijs weinig proceskosten hoeven te maken. Het saldo wordt verrekend met de reserve PLG.

Bijdrage BIJ12

De landelijke bijdrage voor de gemeenschappelijke werkorganisatie van de provincies (BIJ12) is lager uitgevallen dan verwacht. We hebben geen invloed op de omvang van de kosten. Het saldo wordt verrekend met de reserve PLG.

Uitvoeringskosten RVO en SNN EU POP3

Betreft de uitvoeringskosten voor Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) en Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO); zij doen werkzaamheden voor de provincie. RVO is de enige organisatie in Nederland die EU-beschikkingen afgeeft. De totale uitvoeringskosten waren in 2024 hoger dan begroot, voornamelijk doordat de uitvoeringskosten voor agrarisch natuurbeheer abusievelijk niet goed waren begroot.
Het saldo wordt verrekend met de reserve PLG.

Nationaal Groenfonds

De provincie stond sinds 1999 garant voor een deel van de convenantsleningen van het Nationaal Groenfonds. Jaarlijks werd hier rente en aflossing over betaald. Vanaf medio 2024 is de schuld volledig afgelost en worden geen nieuwe leningen via het Groenfonds meer aangegaan en is er derhalve ook geen last van rente en afschrijving meer. Hierop is de Begroting 2024 ook aangepast. In 2024 is nog eenmaal een afrekening ontvangen over te veel betaalde rente en aflossing over de afgelopen jaren. Deze eenmalige afrekening van € 132.000 valt vrij ten gunste van het rekeningresultaat.

Landschap

Als gevolg van de vrijval in 2024 van twee meerjarige subsidieprojecten (minder toegekend dan begroot) is er een positief resultaat van € 115.000. Het saldo wordt verrekend met de reserve PLG.

Faunafonds schade-uitkeringen

Het vergoeden van faunaschade door provincies is wettelijk geregeld en betreft een open-einde-regeling. De tegemoetkomingen voor faunaschade zijn van veel factoren afhankelijk. Zo is het aantal aanvragen voor een tegemoetkomingen gestegen. Verder heeft de stijging van schade aan maïs zich doorgezet en is er meer schade vergoed aan voorjaarsgras. Ook zijn er enkele grotere schades aan winterwortelen en pompoen ontstaan. Het saldo wordt verrekend met de reserve PLG.

Natuurnetwerk Groningen

Voor de inrichting van natuurgebieden en grondaankopen begroten wij royaal om kansen te benutten op de grondmarkt die zich soms 'once in a lifetime' kunnen voordoen. Voornamelijk op het gebied van grondaankopen hebben we in een afwachtende markt minder kunnen realiseren dan oorspronkelijk verwacht. Daarnaast is een zeer omvangrijke aankoop om fiscale redenen naar 2025 verschoven. Omdat we op basis van vrijwilligheid werken, is op een dergelijke verschuiving amper sturing mogelijk terwijl het effect op onze resultaten 31-12-2024 in oppervlakte en in financiën fors is. Voor de grond-baten geldt dat de relatief goede verkooprealisaties hebben geleid tot juist hogere baten dan verwacht. Het saldo wordt verrekend met de reserve PLG.

Landschapscompensatie

De uitvoering van projecten in 2024 van gemeenten heeft vertraging opgelopen, waardoor de begrote uitgaven lager zijn uitgevallen. Hierdoor is ook minder gedeclareerd bij TenneT. Als gevolg hiervan is ook de cofinanciering vanuit de provincie voor landschapscompensatie lager (€ 56.000) uitgevallen dan begroot. Het saldo van de cofinanciering provincie wordt verrekend met de reserve PLG.

Bos en Hout

Het uitvoeringsprogramma Bos en Hout is een meerjarig programma om bos en houtachtige structuren aan te leggen. De onderhandelingen inzake grondaankoop en ook de realisatie van bos is een proces dat zich over meerdere financiële boekjaren uitstrekt. De kans is derhalve aanwezig dat het niet lukt de koop (en ook inrichting) binnen een lopend boekjaar af te ronden. Ook in 2024 zijn er inrichtingsprocessen gestart die uiteindelijk pas in het boekjaar 2025 tot lasten zullen leiden. De niet bestede middelen worden verrekend met de reserve PLG.

Stikstof/Biodiversiteit (ovb)

De uitgaven op het gebied van stikstof/biodiversiteit vallen lager uit dan begroot omdat we uitvoeringskosten voor Transitie Landelijk Gebied in 2024 grotendeels hebben kunnen declareren bij het Rijk via een specifieke uitkering van het Rijk (SPUK). Voor de uitvoering van de gebiedsplannen en de nieuwe maatregelpakketten hebben we ook eigen middelen nodig als cofinanciering. De niet bestede middelen worden via bestemming van het rekeningresultaat overgeboekt naar 2025.

Uitvoeringsprogramma Natuur (SPUK)

De regeling specifieke uitkering Programma Natuur (SPUK Natuur) fase 1 is door het Rijk verlengd tot en met 2026 voor wat betreft de bestedingen. Omdat de subsidieaanvragen van derden en de verwerving van gronden trager loopt dan verwacht, is er in 2024 in totaal € 407.000 minder besteed dan begroot.

Soortenbeleid

De kosten vallen in totaal € 219.000 lager uit, onder andere omdat de regeling voor tijdelijke wolvenrasters niet is gebruikt. Ook is er niet volledig gebruik gemaakt van de middelen voor het zeehondenakkoord. Een aantal andere beleidsontwikkelingen (omtrent bever, implementatie ganzenakkoord en kennisontwikkeling haas en laatvlieger) verlopen trager en vallen daardoor lager uit dan begroot. Het saldo wordt verrekend met de reserve PLG.

Vissen voor verbinding

De uitvoering en financiële afwikkeling van het project Vissen voor verbinding loopt trager dan verwacht. Bepaalde maatregelen binnen het samenwerkingsproject hebben bij de voorbereiding en uitvoering vertraging opgelopen. Het Waddenfondsproject is daarom verlengd t/m 2029. Maatregelen die nog worden uitgevoerd zijn: vispasseerbaar maken van de Cleveringsluis, monitoring van deze maatregel Cleveringsluis en realiseren van paai- en opgroeigebied bij de Runsloot en Stroetenloop.
Het saldo wordt verrekend met de reserve PLG.

Landelijk Aanvalsplan Grutto (deels ovb)

Het Aanvalsplan Grutto is opgestart ter verbetering van het leefgebied van de weidevogels in de periode 2023-2026. Uit het totaalbudget van € 2 miljoen is in 2023 is reeds een eerste subsidie verleend van afgerond € 1,7 miljoen aan het Collectief Groningen West. Een deel (€ 101.000) van deze afgegeven projectsubsidie aan het Collectief Groningen West wordt op basis van de voortgangsrapportage later uitgevoerd. Deze niet bestede middelen worden via bestemming van het rekeningresultaat overgeboekt naar 2025. Daarnaast heeft Het Groninger Landschap ter verdere verbetering van het weidevogelleefgebied in 2024 een subsidie ontvangen van € 266.000. Het nu nog resterende subsidiebudget van € 69.000 valt vrij ten gunste van het rekeningresultaat.

Afwaarderen installaties en opstal NPLG

Eind 2022 is het investeringskrediet Natuur verhoogd met € 100 miljoen behoeve van de Transitie Landelijk Gebied in het kader van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Hierbij is voor het afwaarderen installaties en opstallen maximaal € 5 miljoen beschikbaar gesteld, ten laste van de reserve PLG. In 2024 is hiervan geen gebruik gemaakt terwijl bij de begroting werd uitgegaan van € 450.000. Het saldo wordt verrekend met de reserve PLG.

Emissiereductie Stikstof - Laaghangend Fruit (SPUK)

De subsidieregeling Emissiereductie Stikstof Noord-Nederland is een rijksbijdrage van in totaal € 55 miljoen in de vorm van een specifieke uitkering (SPUK). In 2024 is hiervoor in totaal € 9 miljoen aan subsidies opengesteld via Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN). In werkelijkheid is hiervan daadwerkelijk € 6,9 miljoen besteed. De resterende SPUK-middelen blijven beschikbaar voor het jaar 2025.

Bestuurlijke rol Waddengebied

Bestuurlijke rol Waddengebied is gebaseerd op de Agenda voor het Waddengebied, het Uitvoeringsprogramma Waddengebied 2021-2026 en de Beheerautoriteit Waddenzee. Voor een aantal initiatieven uit deze programma's heeft provincie Groningen toegezegd om samen met provincies Fryslân en Noord-Holland middelen vrij te maken. In 2024 hebben wij vertraging opgelopen bij de uitvoering ervan en derhalve minder kosten gemaakt dan begroot. De resterende middelen vallen vrij ten gunste van het rekeningresultaat.

Overig

Verduurzaming/Innovatie landbouw (ovb)

Door de onzekerheid in de landbouwsector als gevolg van (politieke) ontwikkelingen, is de uitvoering van de Uitvoeringsagenda deels, niet of vertraagd uitgevoerd. Hierdoor zijn niet alle middelen in 2024 besteed. De niet bestede middelen inzake motie PAS-melders (€ 256.000) worden via bestemming van het rekeningresultaat overgeboekt naar 2025. De resterende middelen (€ 178.000) vallen vrij ten gunste van het rekeningresultaat.

Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw (NIL) Groningen (ovb)

Niet alle middelen konden binnen de looptijd van de Regiodeal NIL worden ingezet, doordat het proces van aanvraag tot en met beschikking veel afstemming en tijd vraagt, het gaat hierbij om zowel een inhoudelijke, juridische als financiële afstemming. Daarnaast zorgen politieke ontwikkelen (vooral stikstofdiscussie) ervoor dat sommige actoren in de sectoren in de pauzestand staan.
De stuurgroep Regio Deal NIL heeft in mei 2024 afgesproken niet bestede middelen te blijven inzetten voor het doel waar de middelen oorspronkelijk voor beschikbaar zijn gesteld. De niet bestede middelen (€ 597.100) worden via bestemming van het rekeningresultaat overgeboekt naar 2025.

Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw Groningen (DU)

Niet alle middelen konden binnen de looptijd van de Regio Deal NIL worden ingezet, doordat het proces van aanvraag tot en met beschikking veel afstemming en tijd vraagt, het gaat hierbij om zowel een inhoudelijke, juridische als financiële afstemming. Daarnaast zorgen politieke ontwikkelen (vooral stikstofdiscussie) ervoor dat sommige actoren in de sectoren in de pauzestand staan.
De stuurgroep Regio Deal NIL heeft in mei 2024 afgesproken niet bestede middelen te blijven inzetten voor het doel waar de middelen oorspronkelijk voor beschikbaar zijn gesteld. De niet bestede middelen worden verrekend met de reserve Overboeking kredieten.

Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw Drenthe

Niet alle middelen konden binnen de looptijd van de Regio Deal NIL worden ingezet, doordat het proces van aanvraag tot en met beschikking veel afstemming en tijd vraagt, het gaat hierbij om zowel een inhoudelijke, juridische als financiële afstemming. Daarnaast zorgen politieke ontwikkelen (vooral stikstofdiscussie) ervoor dat sommige actoren in de sectoren in de pauzestand staan.
De stuurgroep Regio Deal NIL heeft in mei 2024 afgesproken niet bestede middelen te blijven inzetten voor het doel waar de middelen oorspronkelijk voor beschikbaar zijn gesteld.

Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw Drenthe (DU)

Niet alle middelen konden binnen de looptijd van de Regio Deal NIL worden ingezet, doordat het proces van aanvraag tot en met beschikking veel afstemming en tijd vraagt, het gaat hierbij om zowel een inhoudelijke, juridische als financiële afstemming. Daarnaast zorgen politieke ontwikkelen (vooral stikstofdiscussie) ervoor dat sommige actoren in de sectoren in de pauzestand staan.
De stuurgroep Regio Deal NIL heeft in mei 2024 afgesproken niet bestede middelen te blijven inzetten voor het doel waar de middelen oorspronkelijk voor beschikbaar zijn gesteld. De niet bestede middelen worden verrekend met de reserve Overboeking kredieten.

Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw Fryslân

Niet alle middelen konden binnen de looptijd van de Regio Deal NIL worden ingezet, doordat het proces van aanvraag tot en met beschikking veel afstemming en tijd vraagt, het gaat hierbij om zowel een inhoudelijke, juridische als financiële afstemming. Daarnaast zorgen politieke ontwikkelen (vooral stikstofdiscussie) ervoor dat sommige actoren in de sectoren in de pauzestand staan.
De stuurgroep Regio Deal NIL heeft in mei 2024 afgesproken niet bestede middelen te blijven inzetten voor het doel waar de middelen oorspronkelijk voor beschikbaar zijn gesteld.

Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw Fryslân (DU)

Niet alle middelen konden binnen de looptijd van de Regio Deal NIL worden ingezet, doordat het proces van aanvraag tot en met beschikking veel afstemming en tijd vraagt, het gaat hierbij om zowel een inhoudelijke, juridische als financiële afstemming. Daarnaast zorgen politieke ontwikkelen (vooral stikstofdiscussie) ervoor dat sommige actoren in de sectoren in de pauzestand staan.
De stuurgroep Regio Deal NIL heeft in mei 2024 afgesproken niet bestede middelen te blijven inzetten voor het doel waar de middelen oorspronkelijk voor beschikbaar zijn gesteld. De niet bestede middelen worden verrekend met de reserve Overboeking kredieten.

SPUK Route landbouw

Het betreffen hier middelen die door de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe zijn aangevraagd en eind 2022 beschikt zijn door LNV ter ondersteuning van de landbouwsector bij de processen rondom NPLG. Inschatting was dat deze middelen in periode 2022-2024 gelijk over de jaren zouden worden besteed. Vanwege de onduidelijkheid over deze processen zijn de lasten voor deze SPUK in eerste instante erg achter gebleven. Gaandeweg 2024 hebben we een inschatting gemaakt voor de totale realisatie in 2024, daarna zijn er toch een aantal extra subsidies verstrekt waardoor uiteindelijk meer is gerealiseerd dan begroot. Aangezien de aanvragen in eerste instantie vertraging hebben opgelopen is de SPUK verlengd tot eind 2028.

PMF B: Landbouw

Bij de openstellingen 'Cofinanciering Europees innovatie Partnerschap' (€ 1,1 miljoen) en 'De jonge boerenregeling 2024' (€ 931.000) zijn minder/lagere subsidieaanvragen ontvangen dan verwacht. Daarnaast zijn een aantal subsidies bij de vaststelling lager uitgevallen, waardoor vrijval is geweest (€ 322.000). De niet bestede middelen worden verrekend met de reserve Provinciale Meefinanciering.

Fascinating

Door verschuiving in de lastneming van verschillende subsidies vallen de lasten in 2024 lager uit dan begroot. Deze lasten schuiven door naar komende jaren en het budget blijft beschikbaar binnen de SPUK-middelen voor Fascinating.

Overig