Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

• Het Uitvoeringsprogramma Cultuur 2025-2028 'Cultuur is de basis!' is vastgesteld op 19 november 2024. Hiermee geeft de provincie Groningen invulling aan het cultuurbeleid voor de komende periode 2025-2028. Mede dankzij de extra middelen die beschikbaar zijn gesteld bij de Perspectiefnota 2025 ontvangen dertien nieuwe cultuurorganisaties een structurele bijdrage voor de betreffende beleidsperiode.

• De uitvoering van de opgave ERL ligt op schema. Zie voor een nadere toelichting de tekst hieronder.

• De uitvoering van het verlengde Erfgoedprogramma ligt op schema. Voorbeelden van lopende onderdelen zijn:
  • Boerderijenvisie voor vier gemeenten in bevingsgebied;
  • Werkproces versterking karakteristieke panden;
  • Pilot Vereniging Groninger Monument Eigenaren (VGME);
  • Aanstellen regio-archeoloog.
  • Symposium Erfgoed.
  • 3 toekenningen subsidie aan erfgoedpanden in een gebiedsaanpak.

• Uitvoeren van de actiepunten voortkomend uit de Tussenevaluatie Opgave ERL, ligt overwegend op schema, onder andere:

1. Zie tekst bij Mooi Groningen.

2. In 2024 is de verbinding tussen ERL en onder andere de volgende opgaven gelegd en/of nader ingevuld: Omgevingsvisie, NOVEX, vrijetijdseconomie, grondzaken, Prolander, Transitie Landelijk Gebied, Mobiliteit, Digitalisering, Natuur en het provinciaal programma NPG.  

3. Zie tekst uitrol Erfgoedprogramma.

4. In 2023 is deze lobby gevoerd in het kader van Nij Begun en voor het Cultuurfonds Monumenten Groningen. De middelen vanuit Nij Begun zijn via een SPUK aangevraagd en we verkregen deze middelen  eind december 2024.

5. In de periode januari-april is onderzocht wat de ondersteuningsbehoeften zijn van de gemeenten binnen de beleidsterreinen Erfgoed, Ruimtelijke kwaliteit en Landschap. Ook landelijk liep een dergelijk onderzoek door Lysias in opdracht van het ministerie van OCW. Hierin werkten we samen. In de tweede helft van 2024 hebben we de uitkomsten van het provinciaal onderzoek vertaald in acties en deze zijn per gemeente met ze besproken. De uitvoering van deze acties volgt in 2025. Het is nog onbekend wat het ministerie van OCW gaat doen met de uitkomsten van het landelijk onderzoek.

• Op 24 september hebben wij opdracht verleend voor het opstellen van het Beleidsprogramma Ruimtelijke Kwaliteit en Landschap (tactisch niveau) en voor de uitvoeringsagenda Mooi Groningen (op uitvoeringsniveau). In de uitvoeringsagenda komen diverse instrumenten te staan die we de komende jaren op kunnen pakken voor het versterken van de ontwerpdeskundigheid en inhoudelijke advisering. Dit punt raakt ook de uitkomst van het onderzoek naar de ondersteuningsbehoefte van gemeenten op het vlak van ERL. Zie hiervoor punt 5.  

• Per 1 januari 2024 zijn alle subsidieregelingen voor (groot) onderhoud en restauratie van erfgoed verbreed naar de gehele provincie. De RORG (Regulier Onderhoud Rijksmonumenten Groningen) en SOK (Onderhoud karakteristieke panden en gemeentelijke monumenten) waren vanaf dat moment aan te vragen. De vernieuwde GRRG (Groot Onderhoud en Restauratie Rijksmonumenten Groningen) is in het najaar van 2024 opengesteld voor het doen van aanvragen. Er is een subsidieplafond in 2024 bepaald en er zijn in 2024 ruim 44 aanvragen binnengekomen die grotendeels nog moeten worden beoordeeld in 2025 binnen dat plafond.

• Per 1 januari 2024 is het Erfgoedloket werkzaam voor de gehele provincie. Verder is het Erfgoedloket opgenomen in het Uitvoeringsprogramma Cultuur 2025-2028.

• Naar voorbeeld van de gemeente Oldambt hebben we eerst een projectleider aangesteld voor het maken van een boerderijenvisie voor de gemeenten Midden-Groningen, Groningen, Eemsdelta en Het Hogeland. Dit was fase 1 van de boerderijenvisie voor deze gemeenten. Eind 2024 is besloten ook te starten met fase 2.

• Voor de bevingsgemeenten is in 2024 een pilot gestart met de inzet van een regio-archeoloog. Het onderzoek door Lysias naar de ondersteuningsbehoefte van gemeenten en provincies (zie punt 5) zou naar verwachting leiden tot een cofinancieringsvraag vanuit het ministerie van OCW voor één of meerdere regio-archeolo(o)g(en). Daarvoor hebben we provinciale middelen gereserveerd. Er is echter nog geen reactie van OCW op het onderzoek van Lysias bekend. Naar verwachting volgt dat in 2025. We zijn voornemens de regioarcheoloog ook in te zetten in de gehele provincie (evt. mede ondersteund door het ministerie van OCW).

• Het college heeft het ontwikkelperspectief vastgesteld op 21 november 2023 en de Stuurgroep RGA op 8 december 2023.
• In 2024 is de aanzet voor de uitvoeringsagenda RGA opgeleverd en gewerkt aan de  uitvoeringsagenda. Daarin worden afspraken gemaakt over de integrale aanpak van bestaande bedrijventerreinen. Het is een adaptief document dat jaarlijks kan worden aangevuld en geactualiseerd.

• In 2024 zijn wij doorgegaan met het uitwerken en uitvoering geven aan de woondeal. In verband met de verwachte nieuwe Wet versterking regie volkshuisvesting en het te ontwikkelen provinciaal en gemeentelijk volkshuisvestingsprogramma zal in het Groningse deel van de RGA geen herijking en verrijking van de woondeal op het programma staan.
• In de eerste helft van 2024 is een woningbehoefteonderzoek in de regio uitgevoerd.

• Het ontwikkelperspectief is besproken in het BO MIRT 2023. De stuurgroep RGA heeft vervolgens het ontwikkelperspectief op 8 december 2023 vastgesteld. Dit vormt de basis voor de uitvoerings- en investeringsagenda die in nauwe samenwerking met het Rijk wordt opgesteld.
• In het BO Leefomgeving / BO MIRT 2024 (6 december) is de Aanzet Uitvoeringsagenda besproken voor het NOVEX-gebied Regio Groningen-Assen. Doorschuiven van het BO Leefomgeving naar november in plaats van juni heeft ertoe geleid dat de investeringsagenda nog niet is afgerond.