Vaste activa

Het BBV kent de volgende soorten financiële vaste activa:

• kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen, gemeenschappelijke regelingen en overige verbonden partijen;
• leningen aan openbare lichamen, woningbouwcorporaties, deelnemingen en overige verbonden partijen;
• overige langlopende leningen;
• uitgezette middelen in ‘s Rijks schatkist met rentetypische looptijd van één jaar of langer;
• uitgezette middelen in de vorm van Nederlands schuldpapier met een rente typische looptijd van één jaar of langer;
• overige uitgezette middelen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

De financiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de oorspronkelijke verkrijgingsprijs (de inkoopprijs en de bijkomende kosten) minus de jaarlijkse aflossingen, afschrijvingslasten en afwaarderingen wegens duurzame waardeverminderingen. Duurzame waardeverminderingen van vaste activa worden onafhankelijk van het resultaat van het boekjaar in aanmerking genomen. Zo nodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid op de boekwaarde in mindering gebracht. Participaties in het aandelenkapitaal van nv’s en bv’s (kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de marktwaarde van de aandelen daalt tot onder de verkrijgingsprijs, vindt afwaardering naar deze lagere marktwaarde plaats, dan wel door het treffen van een voorziening.

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2024.

Tabel 36. Verloop financiële vaste activa

Tabel 37. Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen

N.V. Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland (NOM)
De NOM is een overheidsvennootschap waarvan het Rijk en de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe aandeelhouders zijn. Het Rijk bezit 50% van de aandelen en de provincies ieder 16,67%.

Investeringsfonds Groningen B.V. (IFG)
De provincie Groningen heeft in 2015 het Investeringsfonds Groningen B.V. opgericht om het mkb te versterken. Hiervoor is € 40,0 miljoen beschikbaar gesteld in 2015 en in 2019 additioneel € 20,0 miljoen (totaal € 60,0 miljoen). De uitbetaling vindt plaats door middel van trekkingsverzoeken. In 2024 hebben een drietal trekkingsverzoeken plaatsgevonden tot een bedrag van € 5 miljoen.

Voorziening IFG
Uit de jaarrekening 2024 van Investeringsfonds Groningen BV (IFG) blijkt dat over 2024 een negatief resultaat is gerealiseerd van € 3,7 miljoen. Daarnaast blijkt dat in de vastgestelde jaarrekening 2023 een materiële fout is ontdekt. Dit heeft een impact van € 3,8 miljoen op het eigen vermogen en dit is retrospectief (aanpassing openingsbalans) verwerkt in de jaarrekening 2024 van IFG. Het gevolg is dat dit een negatief effect heeft op de marktwaarde van IFG en die komt daardoor lager uit dan de boekwaarde. Dit betekent dat de gevormde voorziening IFG moet worden verhoogd met € 7,6 miljoen.

Tabel 38. Leningen aan openbare lichamen

Leningen in het kader van treasury
Vanaf mei 2013 zijn deposito's geplaatst bij medeoverheden met looptijden tot twintig jaar. Op 31 december stond bij 29 medeoverheden € 321,3 miljoen uit. De laatste lening vervalt in 2043. In 2024 zijn acht leningen voor totaal € 105 miljoen aan medeoverheden verstrekt en is € 68,1 miljoen afgelost.

Lening in het kader van de publieke taak
In 2021 heeft de provincie een lening van € 1,1 miljoen verstrekt aan de gemeente Groningen als penvoerder namens alle Groninger gemeenten voor de implementatie van het project Spoed voor Jeugd. De lening had een looptijd tot eind 2024. De lening is begin 2024 in zijn geheel terugbetaald en daarmee vroegtijdig volledig afgelost.

Tabel 39. Leningen aan deelnemingen

Enexis Holding N.V.
De provincie heeft in 2020 aan Enexis Holding NV twee aandeelhoudersleningen verstrekt van in totaal € 34,0 miljoen. In 2024 waren er geen ontwikkelingen.

N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (achtergesteld)
In 2016 heeft de provincie Groningen een achtergestelde hybride lening verstrekt aan de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG Bank) van € 50,0 miljoen. BNG Bank heeft medegedeeld, dat de lening die op 16 mei 2024 door BNG Bank mocht worden afgelost weer met één jaar wordt verlengd tegen een rentevergoeding van 4,742%.

Tabel 40. Overige langlopende leningen

Hypotheken en SVn-leningen
Overeenkomstig de leningsvoorwaarden zijn in 2024 aflossingen ontvangen voor de hypotheken in
Onner-/Oostpolder en Ulsderpolder alsmede voor de SVn-leningen particuliere woningverbetering en energiebesparing.

Nederlandse Waterschapsbank N.V.
De provincie heeft in 2015 en 2016 hybride leningen verstrekt aan Nederlandse Waterschapsbank (NWB) van elk € 50,0 miljoen (totaal € 100,0 miljoen). De verstrekte lening uit 2015 kent een looptijd van tien jaar en loopt in 2025 af. Voor de in 2016 verstrekte hybride lening heeft de provincie op 12 september 2023 ingestemd met het aanpassen van de voorwaarden. Daardoor is het mogelijk dat deze lening aangemerkt kan blijven als kernkapitaal (eigen vermogen) voor NWB, waardoor de lening zijn doel behoudt in de kapitaalstructuur van de bank. Hiermee is de mogelijkheid ontstaan voor de bank om de lening door te laten rollen na de eerst mogelijke aflossing in 2024. NWB heeft van deze mogelijkheid gebruik gemaakt door de lening in 2024 door te rollen naar 15 januari 2025 en aansluitend door te rollen naar 15 januari 2026.

Kredietunies
De leningen aan Kredietunie Groningen, Eemsregio en Westerkwartier zijn verstrekt ter versterking van het eigen kapitaal vanaf 2015. In 2023 is het openstaande saldo van de lening aan Kredietunie Groningen afgelost. Vervolgens heeft ook Kredietunie Westerkwartier in 2024 het saldo van de lening afgelost. De leningsovereenkomst met Kredietunie Groningen is daarmee beëindigd. Voor Kredietunie Eemsregio is de lening in 2024 ongewijzigd gebleven op € 0,09 miljoen.

Ommelander Ziekenhuis Groningen
In 2021 is conform een overeengekomen addendum op de overeenkomst met Ommelander Ziekenhuis Groningen de afgesproken looptijd van de achtergestelde lening verlengd, zijn aflossingstermijnen en rentepercentages aangepast en worden rentebetalingen tot en met 2024 opgeschort en bijgeschreven op de hoofdsom van de lening. In juli 2024 heeft OZG gevraagd om de overeengekomen voorwaarden aan te passen met betrekking tot de rentebetalingen. Aanvullend is overeengekomen om ook de rente over het eerste kwartaal 2025 bij te schrijven bij de lening. Na vermeerdering met de verschuldigde rente over 2024 van € 0,228 miljoen bedraagt de lening per ultimo 2024 € 9,421 miljoen.

Fonds Nieuwe Doen
Aan Fonds Nieuwe Doen is een subsidie in de vorm van een lening verstrekt van maximaal € 48,0 miljoen. Begin juli 2023 is besloten om een aanvullende subsidie te verstrekken in de vorm van een lening van maximaal € 24,0 miljoen. In totaal bedraagt de subsidie in de vorm van een lening daarmee maximaal € 72,0 miljoen. De subsidie aan Fonds Nieuwe Doen is bedoeld voor het verstrekken van leningen aan derden. De bedragen voor de leningen aan derden worden verstrekt conform de toekenning middels trekkingsverzoeken. In 2024 is een trekkingsverzoek gedaan en uitbetaald voor een totaalbedrag van € 3,190 miljoen. Het saldo van de verstrekte lening bedraagt hierdoor per 31 december 2024 € 39,871 miljoen.
Daarnaast ontvangt Fonds Nieuwe Doen een subsidie met terugbetalingsverplichting ten behoeve van het fondsmanagement voor maximaal € 2,18 miljoen. In 2024 is € 0,107 miljoen uitbetaald. Het saldo wordt hierdoor € 2,152 miljoen. Conform de werkwijze voor subsidies met terugbetalingsverplichting, waarvoor de kosten voor 100% worden voorzien, is met dit bedrag de voorziening eveneens opgehoogd.
In het kader van het programma Lokale Energietransitie is een subsidie met terugbetalingsverplichting verstrekt aan Fonds Nieuwe Doen van € 2,148 miljoen. Dit bedrag is in 2024 ongewijzigd gebleven.
Tenslotte is voor Ontwikkelkosten Energiecoöperaties Groningen aan Fonds Nieuwe Doen een renteloze lening verstrekt van € 4,5 miljoen in 2022. De lening wordt verstrekt via trekkingsverzoeken. In 2024 hebben geen trekkingsverzoeken plaatsgevonden. Het saldo van de lening blijft hierdoor € 1,164 miljoen.
Het saldo van de opgenomen subsidies met leningsvoorwaarden en de renteloze lening door Fonds Nieuwe doen bedraagt per 31 december 2024 totaal € 45,335 miljoen.

Rodin Broadband Groningen B.V.  
Aan Rodin Broadband Groningen B.V. (RBG) is een lening verstrekt van maximaal € 29,5 miljoen en een subsidie à fonds perdu van maximaal € 10,0 miljoen ten behoeve van de Regeling Snel Internet. De subsidie is betaald door de stichting Economic Board Groningen (EBG) en Nationaal Coördinator Groningen (NCG). In juni 2023 is RBG failliet verklaard. Bij de vaststelling van de jaarrekening over 2023 is voor de hoofdsom van de lening van € 21,5 miljoen een voorziening getroffen van € 13,6 miljoen. De omvang van de voorziening is daarbij gebaseerd op de voortgang van het verkoopproces door de curator van de boedel van RBG en een inschatting van ons aandeel in de te verwachten verkoopopbrengsten.
In 2024 is als gevolg van de realisatie van de verkoopopbrengst van de boedel van RBG de hoofdsom van de lening verlaagd met een bedrag van € 5,7 miljoen tot € 15,8 miljoen. Als gevolg van een beperkt hogere verkoopopbrengst en een vervallen nabetaling blijft deze hoofdsomverlaging afgerond ruim € 0,2 miljoen achter bij onze eerdere inschatting. Daarnaast zit de juridische procedure met betrekking tot de borgtochten in de afrondende fase en gaan we nog in overleg met de andere financier over de te volgen procedure met betrekking tot de bestuurlijke aansprakelijkheid. In het kader van het voorzichtigheidsprincipe hebben wij voor het financiële effect van deze onderdelen de voorziening opgehoogd. In totaal is de stand van de voorziening eind 2024 € 15,6 miljoen.

SHINE Europe B.V.
De provincie heeft aan SHINE Europe B.V. een lening verstrekt van € 4,0 miljoen inzake het project Productiefaciliteit medische isotopen. In 2024 is maandelijks de rente op de verstrekte lening tot een totaal bedrag van € 0,3 miljoen bijgeschreven op de hoofdsom. Het saldo van de lening bedraagt daarmee per ultimo 2024 ruim € 4,8 miljoen. Aflossing van de lening is voorzien vanaf 2027.

Nesec Shipping Debt Fund
De provincie participeert in het Nesec-scheepsbouwfonds voor een bedrag van maximaal € 15,0 miljoen door middel van het verstrekken van een lening ter financiering van de funding. Het opvragen van de lening vond plaats middels trekkingsverzoeken en was mogelijk tot en met 31 december 2022. Inclusief bijgeschreven rente over 2023 bedroeg de lening begin 2024 totaal € 10,410 miljoen. In 2024 is € 1,471 miljoen afgelost. Het saldo van de lening bedraagt daarmee per 31 december 2024 € 9,039 miljoen.

Leningen collectieven
Aan de drie collectieve agrarische verenigingen (West, Midden en Oost) zijn in 2016 en in 2019 renteloze leningen verstrekt ter overbrugging van de periode tot afwikkeling van te ontvangen subsidies. Na eerdere verlengingen van de looptijd van de leningen in 2022 en 2023 is in 2024 besloten de looptijd van de leningen opnieuw te verlengen tot april 2029.Tot de aflossing blijft de hoofdsom van afgerond € 0,6 miljoen daarmee als restantschuld staan.

Subsidies met terugbetalingsverplichtingen
Door het verstrekken van subsidies met terugbetalingsverplichtingen kunnen provinciale middelen revolverend ingezet worden. Deze subsidies staan op de balans als lening en worden voor 100% voorzien. Door de lening te voorzien zijn bij de afboeking van de lening geen financiële gevolgen voor de Algemene middelen, immers de subsidie is betaald vanuit een beleidskrediet. In 2024 hebben zich diverse ontwikkelingen voorgedaan.

Aan subsidieleningen NPG is ten behoeve van Stichting Roemte in 2024 een bedrag van € 5,1 miljoen verwerkt, waarmee het uitstaande bedrag en daarmee ook de voorziening subsidieleningen NPG per ultimo 2024 afgerond € 5,3 miljoen bedraagt. Aan overige subsidieleningen is in 2024 een bijdrage verleend van € 0,015 miljoen en heeft een afboeking van € 0,2 miljoen plaatsgevonden vanwege een niet levensvatbaar initiatief. Daarmee bedraagt het saldo van de overige subsidieleningen per ultimo 2024 € 0,362 miljoen.

De provincie heeft in 2013 een lening van € 25,0 miljoen verstrekt aan het Rijk voor een periode van tien jaar. In 2023 is deze lening geheel afgelost. Daarmee resteren in 2024 geen uitgezette middelen in 's Rijks schatkist meer met een rentetypische looptijd van één jaar of langer.

Tabel 41. Uitgezette middelen in de vorm van Nederlandse schuldpapieren met een rentetypische looptijd van één jaar of langer

De vanuit de afwikkeling van een in 2010 afgesloten garantieproduct in 2023 vrijgevallen nazorgmiddelen en het rendement van deze middelen zijn begin december 2023 voor de nazorg herbelegd conform de voorwaarden van de Wet fido in het duurzame aandelenfonds Candriam Sustainable Fund ONE Global. De waardeontwikkeling van het fonds wordt jaarlijks bepaald door het verschil van de eindwaarde en de beginwaarde van het jaar. Over 2024 bedraagt de waardeontwikkeling van het fonds € 5,276 miljoen (rendement van 24,31%). De aflossing op het product betreft een omzetting naar in de schatkist bij het Rijk aangehouden middelen. Hiermee blijft de omvang van de beleggingen in de nazorgportefeuille binnen de maximumgrens van 55% aandelen.